Epistemoloji / Akla-Vurum Ne Değildir?

Bilgi felsefesi olarak ta adlandırabileceğimiz kavram,  beşeri bilginin yapısını ve geçerliliğini inceler. Nakil bilgisinin yani ilahi bilginin öz anlamında sorgulamasını yapmaz, yapsa yapsa bu bilgiyi orijinalinden tanrısal varsayım olarak kabul edip bu bilginin veya bilgiler bütününün etkisini ve sonuçlarını irdeler.

Epistemoloji ile mantık arasındaki ayrım ise, mantığın, geçerli akla vurmanın biçimsel yapısını incelemesi ve kişisel kaynaklı nesnel ve geçerli süzgüsünün ilkelerini ortaya koyar. Epistemoloji insanoğlunun bilme fiilinin veya ediminin yapısıyla ilgilenir. Yer yer, etik, toplumbilim ve din felsefesi gibi disiplinlere de referans gösterir.

Bu anlamda çoğu zaman bilen bir kişi/suje, bilinen bir özneyi, nesneyi veya olguyu irdeler. Akla vurum süreçlerinde, daha çok nesneye ağırlık veren yaklaşımlar gerçekçi (realist) özneye ağırlık verenler ise idealist olarak değerlendirilmiştir.

Gerçekçi yaklaşım bilginin, nesnesinin dış dünyada gerçekten var olduğunu, idealist yaklaşım ise bilginin, ağırlıklı olarak öznenin kurduğu ve gerçekte var olmayan nesnelere yöneldiğini savunur. Bilgi felsefesi, sürekli olarak dış dünyanın algılanmasının peşine düşer ama bu irdeleme sürecinde çoğu zaman fizik ötesine (metafiziğe) başvurmaktadır.

Epistemoloji bir felsefe veya sorgulama disiplini içinde sosyal bilimlerin bir alt dalı olan felsefenin bir konusu iken, yer yer maddeyi tanımlarken, metafizikten atlama yaparak quantum fiziğinin dahi açıklanmasına kadar dayanabilir. Aynı şekilde Fen bilimleri disiplinindeki kimya ve fizik bilim alanlarının hemen hemen ortaklaşa girdikleri quantum fiziği konularıyla da teknik bilimciler sosyal bilimlere doğru değinimde bulunmaktadır. Bu bağlamda, su katıksız sosyal bilim içinde felsefenin konusu olan epistemoloji, metafizik değinimleriyle,  su katıksız fen bilimleri veya teknik bilimlerin içinde fizik veya kimyanın konusu olan fizikoşimik sorgulamalarla quantum fiziği üzerinde toplanırlar.

Böylece bir taraftan sosyal bilimler felsefe ile, bir taraftan teknik bilimler quantum fiziğiyle ve de elektroniğin son noktasından günümüzün nanoteknolojik kurgu veya varsayımlarıyla insan beynine yerleştirilen çiplerin, akıllı elbiselerin, mikro cerrahide çalışan metabolizma içi onarım yapan nano robotların teorik kurgusunu yapmaktadırlar.

Bu gün için, empistemoloji, dünün salt pozitif bilimlerine olan sıkı bağlılığını sorgulamaya başlamış, yukarıda sıraladığım fizik ötesi konulara da atıfta bulunarak, ve nanoteknolojik olguları da sorgulayan yeni bir kapsam tanımlamasına gitmiştir.

Bu noktada dün için yani yarım asra kadar pozitif bilimlerce kayıtsız şartsız dışlanan nakil yani tanrısal bilgiler bu gün için önemli referans kaynağı haline gelmiştir. Bu nedenle epistemoloji bu günün yeni referanslarıyla dünün korkulan köhne felsefe konusu olmaktan çıkmıştır.

Bu verilerle teorik bilgiler pratik uygulamalarla bilgi’nin kaynağı, doğruluğu, imkanı, sınırları yeni referanslarla ve de teknolojinin bilimsel ilkelerinden faydalanılarak yeniden tanımlanacaktır.

Not:

Bu yazı, www.bilgiagi.net, www.bilgievreni.com, www.kamudanhaber.com, www.haberanaliz.net, www.siyasalforum.net, www.gunesgazetesi.net ,  www.gercekgazete.web.tr, ile, Gerçek Gazete, Balıkesir Demokrat, Güney Marmara Yaşam ve Fatsa Güneş gazetelerinde yayınlanmaktadır. Yazarın izni olmaksızın başka hiçbir yayın organında kaynak veya dipnot göstermeksizin kısmen veya tamamen alınamaz, çoğaltılamaz.

Paylaş

Etiketler: , , , ,