Bana bir kelime söyleyin, sadece o kelimeyi kullanarak cümle kurun diye bir soru yöneltilmiştir muhtemelen size. (Sorunun cevabı yazımın sonundadır.) Türkçe gibi sonradan eklemeli dillerin geliştirilmesi çok kolaydır. Ancak dil kültürümüze yeni yerleşen kelimelerin ne kadarlık bir toleransla içselleştirileceği, ne kadarının benimsenmeyeceği konusu kimsenin tekelinde değildir. Bu tam anlamıyla küresel etkiler ve Türk insanının genel kabulleriyle çok ta kısa olmayan bir zaman diliminde yer bulmaktadır.

Dilimize yerleşmiş diye, özenti veya ekonomik kaygılarla aynısıyla ikame edebileceğimiz kelimeleri mümkün olduğunca kullanmamak gerekmektedir. Ancak tam olarak ikame edemediğimiz kelimelerin yerine hiç te hoş olmayan uydurma kelimeleri kullanarak ta kendimizi komik duruma düşürmenin gereği yoktur.

İnsanlarımız, kendi tercihleriyle çok ta güzel kelimelerimiz bulunurken yabancı kelimeleri kullanarak asırlar ötesi kültürümüzü zaman sürecinde törpülemektedir. Bu durum üç beş sene içinde çok ciddi görülmemesine karşı on yıllar içinde vahameti ortaya çıkmaktadır. Veee korkarım, “biz” e ait çok ta fazla bir şeyin kalmadığını göreceğiz. Ne var ki bu konuda kısa zaman içinde elden bir şey gelmeyeceği kesindir. Bu durumda “ey dilim, seni dilim dilim dilimledim!” diyerek üzülmek fayda vermeyecektir.

Bilinmektedir ki ulusal/milli kültür özneldir. Yani taraf tutmayı gerektirir. Bu bütüne sahip çıktığımız oranda “BİZ” olarak kalırız ve “bizim” diyebileceğimiz bir şeyler kalır. Aksi takdirde küresel dünyada pop kültür ve popüler kültür içinde sermayenin egemen olduğu psikozda uzun zaman içinde yok olur gideriz.

Tercihte bulunmak tamamen bize aittir. Biz olarak kalmak mı istersiniz, yoksa “onlar”ınkini kullana kullana içi boşalmış elbiseler olarak yürümeyi mi tercih edersiniz. Bu tamamıyla bize kalmış bir şey.

Kampüs yerine yerleşke sunulursa tutar, “selfi” yerine “özçekim” sunulursa tutar, ancak bu yabancı kökenli terimler yerine telaffuza ve dil ergonomisine hiç te uygun olmayan terimler sunulursa (otübüs yerine, çok oturgaçlı götürgeç gibi))) tutmaz.

Bir de yeni teknoloji alındığında çok gecikmeksizin yeni öztürkçe terim önerisi yapılmalıdır. Aksi takdirde teknoloji kendi dilini çok hızlı ve sinsice toplumların dimağına yerleştirmektedir. Bunun için Türk Dil Kurumu özelinde Kültür Bakanlığının Dil Politikasının esnek ve hızlı karar vermeye uyumlu hale getirilmesi, bu birimin yöneticilerinin de vizyonu açık kişilerden belirlenmesi SON DERCE ÖNEMLİDİR.

Akıl sizin, tercih sizin izan sizin.
SORUNUN CEVABI: “müdür” kelimesidir. Tek kelimeden oluşturulan cümle ise, “Müdür müdür müdür?” dür.
ESEN KALIN.
(6 Mart 2005 Karadeniz Haber Postası)

NOT: Bu sitede yayınlanmakta olan yazılar https://www.yazarport.com, https://www.gunesgazetesi.net https://www.bilgiagi.net https://www.bilgievreni.com, ile, Ordu Olay ve Güney Marmara Yaşam gazetelerinde yayınlanmaktadır.

Etiketler: edebiyat